گمرک دوغارون

منطقه‌ویژه اقتصادی دوغارون در نقطه صفر مرزی با کشور افغانستان و در فاصله ۱۸ کیلومتری شهر تایباد و در ۲۲۰ کیلومتری شهرستان مشهد واقع شده است. گمرک دوغارون با قرارداشتن در مسیر جاده ابریشم و کریدورهای بین‌المللی و با بیش از صدسال قدمت به عنوان قدیمی‌ترین مرز رسمی کشورمان با کشور افغانستان، هم اکنون در زمره پنج گمرک برتر کشور از نظر حجم عملیات صادرات و ترانزیت خروجی محسوب می‌شود.

از دیگر مزایای این منطقه می‌توان به نزدیکی فاصله با ولایت هرات که کانون مبادلات و فعالیت‌های اقتصادی افغانستان می‌باشد، اشاره کرد. بازار هرات دومین بازار مهم کشور افغانستان است که با این گذرگاه رسمی ۱۲۰ کیلومتر فاصله دارد. شهر هرات در مسیر حمل کالا به قندهار، کابل و حتی به شمال افغانستان مانند مزار شریف قرار دارد. همچنین هرات به عنوان مسیر حمل و نقل کالا به کویته و شهرهای غربی پاکستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرف دیگر مسیر حمل کالا از دوغارون تا هرات آسفالته و از امنیت نسبی برخوردار است. این موضوعات سبب شده است تا هرات به عنوان یک مکان منحصر به فرد برای عبور کالا از بندرعباس به افغانستان تبدیل شده و یک‌سوم حجم کالاهای وارداتی افغانستان از طریق مرز دوغارون صورت ‌پذیرد. لازم به ذکر است نقطه مقابل گمرک دوغارون در خاک افغانستان گمرک اسلام‌قلعه می‌باشد.

اقلام عمده صادراتی گمرک دوغارون

در سال 1397 بنابر آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران 0.26% کل صادرات ایران از لحاظ ارزش دلاری از گمرک دوغارون صورت پذیرفته است و این گمرک رتبه 43 را در بین گمرکات به خود اختصاص داده است. همچنین 0.12% صادرات از منطقه آزاد دوغارون انجام شده است.

فرآورده‌ها و مشتقات نفتی، مصنوعات آهنی و فولادی، انواع مصالح ساختمانی همچون سیمان، گچ و میلگرد، مواد غذایی و میوه و تره‌بار (خرما، سیب، سیب‌زمینی، هندوانه، کیوی، پیاز، لیمو، انار، پرتقال، نارنگی، لیمو، خیار، گلابی، انگور، روغن، شیرینی، رب گوجه‌فرنگی، سس، گلاب) و دیگر اقلام همچون باتری، کف‌پوش، کارتن و شامپو از مهمترین اقلام صادراتی است که از گمرک دوغارون به سمت بازارهای افغانستان صادر می‌شود.

اقلام عمده وارداتی گمرک دوغارون

از لحاظ ارزش دلاری 0.005% واردات ایران در سال 1397 از گمرک دوغارون و 0.02% از طریق منطقه آزاد دوغارون انجام شده است. این آمار نشان می‌دهد گمرک دوغارون از حیث واردات اهمیت چندانی ندارد.

مهمترین اقلام وارداتی از افغانستان به گمرک و منطقه آزاد دوغارون انواع دانه‌های روغنی همچون دانه کنجد، سنگ‌های ساختمانی، سرب، گیاهان معطر، گوشت گوسفند و پیله کرم ابریشم بوده است.

فرودگاه بین المللی امام خمینی

فرودگاه بین‌المللی امام خمینی Imam Khomeini International Airport در ۳۰ کیلومتری تهران، در حوزه اداری و سیاسی شهرستان ری میان بزرگراه تهران- قم در یک سایت ۱۴ هزار هکتاری قرار گرفته‌است. این فرودگاه به‌عنوان جایگزین فرودگاه بین‌المللی مهرآباد طراحی گردید که اکنون در داخل بافت شهر تهران قرار گرفته‌است. فرودگاه امام را شرکت فرودگاه‌های کشور اداره می‌کند و مرکز فعالیت شرکت‌های هواپیمایی ایران ایر، هواپیمایی ماهان، هواپیمایی آسمان، هواپیمایی قشم،هواپیمایی کاسپین، هواپیمایی تابان و هواپیمایی زاگرس است. 

بندر شهید رجائی

مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس از مهم‌ترین بنادر ایران به شمار می‌رود، تخلیه و بارگیری سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن کالا، به تنهایی بیش از ۵۵ درصد صادرات و واردات و ۷۰ درصد ترانزیت بنادر کشور را برعهده دارد. همچنین عملیات ۹۰ درصد کالاهای کانتینری کشور در این مجتمع انجام می‌گیرد. این بندر در فاصله ۲۳ کیلومتری غرب بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع شده و بیش از ۴۸۰۰ هکتار وسعت (محدوده عملیاتی و پس کرانه)دارد.

ایجاد منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی در تاریخ ۱۳۷۶ در هیئت وزیرات تصویب شد. این بندر با برخورداری از ۱۸ دستگاه جرثقیل دروازه‌ای (گنتری کرین)، و حدود ۴۰ پست اسکله و با در اختیار داشتن بزرگترین و پیشرفته‌ترین ترمینال‌های کانتینری کشور، توانایی پهلودهی انواع کشتی‌های اقیانوس پیما را داراست.

مهمترین مزایای بندر شهید رجایی

– موقعیت ممتاز جغرافیایی

– مطمئن ترین، مناسب ترین و کوتاه ترین پل ارتباطی با آسیای میانه

– وجود ۵۰ کیلومتر خط ریل در بندر متصل به شبکه بین المللی راه آهن

– کنترل ترافیکی دریایی و هدایت کشتی ها از طریق برج مراقبت و تجهیزات پیشرفته

– ظرفیت پذیرش بیش از ۳/ ۳ میلیون TEU کانتینر درسال

– ظرفیت تخلیه و بارگیری تا پنجاه میلیون تن انواع کالای وارداتی

– کالای صادراتی و ترانزیتی؛ قرار داشتن در مسیر کریدور ترانزیتی بین المللی INSTC 

بندر امام خمینی

بندر امام خمینی در محدوده جغرافیایی شهرستان بندرماهشهر و در جنوب غربی و بخش جلگه‌ای استان خوزستان قرار دارد که در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۸ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۰ درجه و ۳۳ دقیقه شمالی به فاصله ۸۵ کیلومتری شرق آبادان و ۸ کیلومتری غرب بندرماهشهر و ۹۰ کیلومتری شهر اهواز واقع شده‌است. بندر امام خمینی از شرق به بخش مرکزی بندر ماهشهر با فاصله ۸کیلومتری، از جنوب به خورموسی واز شمال به شهر سربندر در فاصله ۳۰ کیلومتری از شمال به رودخانه جراحی محدود می‌شود. از ویژگی‌های اقلیمی آن قرارگیری در سرزمین پرفراز و نشیب ساحلی دریا است که عمق آب ساحل خلیج فارس با این سرزمین به استثناء پیش رفتگی خورموسی کم بوده و از محل راس در امتداد جنوب شرقی امتداد یافته‌است.

بندر امام خمینی یکی از بندرهای استان خوزستان ایران در خلیج فارس است. این بندر با داشتن ۳۸ اسکله فعال به طول ۷ کیلومتر، بزرگ‌ترین بندر فعال ایران در کالای فله است. اداره کل بنادر و دریانوردی و اداره گمرک استان خوزستان در این بندر واقع شده‌است.

بندر امیرآباد

منطقه ویژه اقتصادی بندرامیرآباد بعنوان بزرگترین بندر حاشیه دریای خزر و بندرنسل سوم کشور ، افق جدیدی را در شکوفایی اقتصادی شمال کشور گشوده است. منطقه ویژه اقتصادی بندرامیرآباد در شرق استان مازندران و فاصله ۵۱ کیلومتری مرکز استان قراردارد. این منطقه با دارا بودن اراضی پشتیبانی وسیع برخورداری از زیر ساخت حمل و نقل مدرن چند وجهی، ریلی و کامیون جهت ترانزیت و حمل یکسره کالا و همچنین دسترسی آسان به بازار مصرف کشورهای CIS با جمعیت بالغ بر ۳۰۰ میلیون نفر توانسته نقش مهمی را در ابعاد ملی و منطقه ای ایفا نماید.

گمرک سرخس

پایانه مرزی سرخس به‌عنوان یکی از مرزهای مجاز زمینی و معبر رسمی ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای در شمال شرقی‌ترین نقطه ایران اسلامی و در مرز مشترک ایران و ترکمنستان در شهرستان مرزی سرخس و با فاصله ۱۸۶ کیلومتری از مشهد مقدس، همچنین در ۲۷۰ کیلومتری عشق‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان واقع شده است.

ایستگاه سرخس که بزرگترین ایستگاه مرزی ریلی کشور است، در ۱۰ کیلومتری شهرستان سرخس قرار دارد و در واقع پل ارتباطی راه‌آهن اروپا و آسیای میانه است.این پایانه بین سال‌های ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۲ پایه‌گذاری شده است و 22 سال از اولین بهره‌برداری از خط آهن سرخس می‌گذرد؛ پایانه مرزی سرخس دروازه‌ای به‌سوی کشورهای حوزه CIS و آسیای میانه شامل ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان و همچنین شمال کشور افغانستان است.

از ویژگی‌های پایانه مرزی سرخس قرار گرفتن در بهترین نقطه تلاقی حمل‌ونقلی ایران اسلامی و ترکمنستان و همچنین قرار گرفتن آن در مسیر تاریخی و باستانی جاده ابریشم و همچنین در کریدور حمل‌ونقلی شمال- جنوب و شرق به غرب است که از ابعاد مختلف حمل‌ونقلی و استراتژیکی حائز اهمیت است و موقعیت ممتازی را برای رفت‌وآمد توریست‌ها، مبادلات مرزی و حمل‌ونقل در رویه‌های مختلف شامل واردات، صادرات و ترانزیت در دو شکل ترانزیت ورودی و ترانزیت خروجی فراهم کرده است. برای حصول و دستیابی به حداقل زمان تشریفات مرزی امکانات و زیرساخت‌های مناسبی در پایانه مرزی سرخس از جمله سالن مسافری با مساحتی نزدیک به ۲ هزار مترمربع در بین سال‌های ۷۹ تا ۸۱ احداث شد که دارای سه گیت عمومی، ارزیابی و امنیتی بوده و سالن جلسات و تشریفات در طبقه دوم است.

گمرک بازرگان

گذرگاه مرزی بازرگان یا مرز بازرگان از مهمترین نقاط گمرک ایران است و در فاصله یک کیلومتری شهر بازرگان واقع در شهرستان ماکو در استان آذربایجان غربی قرار دارد. این گمرک در سال ۱۳۰۵ ساخته شده است که تنها مرز ۲۴ ساعته و بین‌المللی مابین ایران و ترکیه می‌باشد. نام این گذرگاه از طرف کشور ترکیه مرز گوربولاغ می‌باشد.
همجواری با کشورهای جمهوری آذربایجان، ترکیه و عراق، استان آذربایجان غربی به ویژه مرز بازرگان را به یکی از مراکز عمده تردد ناوگان حمل ونقل جاده ای کالا و مسافر تبدیل کرده است. این پایانه دروازه اصلی تجارت ایران و اروپا و در واقع یکی از حلقه های اتصال آسیا به اروپا به شمار می رود. بنابراین داشتن مرز مشترک نسبتا طولانی و دارای دسترسی با آنها، موقعیتی ویژه ای برای استان به وجود آورده است.